- Editorial
Definisi saman malu
Bacaan 2 minit
Di Malaysia, saman malu adalah tindakan undang-undang yang berkaitan dengan fitnah. Ia boleh dimulakan apabila terdapat tuduhan palsu atau pencemaran yang boleh dibuktikan sebagai palsu. Ada dua jenis saman malu yang perlu anda ketahui iaitu libel dan slander.
Fitnah bertulis [libel], yang melibatkan fitnah yang ditulis atau dalam bentuk yang kekal, dan fitnah lisan, yang melibatkan fitnah lisan. Dalam kes fitnah bertulis, plaintif hanya perlu membuktikan kewujudan kenyataan fitnah, manakala dalam kes fitnah lisan [slander], plaintif perlu membuktikan kerosakan tertentu yang berpunca daripada fitnah tersebut.
Adalah penting untuk diingat bahawa di Malaysia, tiada istilah “saman malu” yang spesifik, tetapi individu boleh memfailkan saman fitnah jika merasa bahawa mereka telah difitnah.
Bagi Saman Malu [Libel], orang yang menyaman hanya perlu membuktikan bahawa terdapatnya kenyataan fitnah, kenyataan fitnah tersebut merujuk kepada orang yang menyaman dan kenyataan fitnah tersebut disebarkan kepada pihak ketiga.
Libel secara lazimnya boleh difahami sebagai fitnah yang dibuat secara bertulis (writing), bercetak (print) ataupun secara bentuk kekal (permanent form). Ini termasuk kenyataan-kenyataan ataupun imej-imej yang membawa maksud fitnah, yang disebarkan melalui surat, emel, penulisan di media sosial dan sebagainya.
Sebagai contoh, sekiranya Ahmad telah menyebarkan suatu tuduhan palsu terhadap Ali melalui media sosial, maka Ahmad telah melakukan fitnah libel terhadap Ali, dan Ali boleh memfailkan tindakan saman terhadap Ahmad.
Slander pula secara kebiasaannya boleh diertikan sebagai fitnah/tohmahan yang dibuat melalui ucapan atau percakapan (spoken words) ataupun gerak isyarat (gesture) dan tidak dicetak di dalam mana-mana bentuk. Sebagai contoh, sekiranya Ahmad telah membuat satu tohmahan terhadap Ali melalui ucapannya kepada pihak ketiga, maka Ahmad telah melakukan fitnah Slander dan Ali boleh memfailkan tindakan saman terhadap Ahmad.
Bagi Saman Malu [Slander] pula, selain daripada syarat-syarat yang sama dengan Fitnah Libel, satu lagi syarat yang perlu dipenuhi oleh orang yang menyaman adalah keperluan untuk menunjukkan bahawa beliau telah mengalami kerugian khusus disebabkan oleh fitnah yang disebarkan.
Kerugian khusus (special damages) bagi maksud tindakan Saman Malu / Fitnah boleh ditakrifkan sebagai kerugian samada berbentuk kewangan (pecuniary) ataupun boleh dianggar atau dinilai dalam bentuk kewangan.
Sebagai contoh, disebabkan oleh fitnah yang disebarkan oleh Ahmad, Ali telah mengalami kerugian di dalam bentuk kehilangan pekerjaan atau jawatan ataupun kontrak. Selama mana kerugian tersebut boleh dinilai dalam bentuk kewangan, maka ianya dianggap sebagai kerugian khusus disisi undang-undang fitnah.
Kerugian-kerugian khusus ini juga perlu dinyatakan di dalam tuntutan. Butiran terperinci hendaklah dinyatakan dan sebarang bentuk bukti dokumen untuk menyokong kerugian khusus tersebut juga perlu dinyatakan. Kegagalan untuk menyatakan butir-butir kerugian khusus ini boleh menyebabkan saman dibatalkan oleh Mahkamah.
Namun begitu, terdapat beberapa keadaan di mana berlakunya satu fitnah melalui ucapan dan orang yang ingin menyaman tidak perlu memberikan butiran kerugian khusus.
