Dalam Islam, perkahwinan bukan sekadar satu ikatan antara dua individu, tetapi ia juga merupakan satu kontrak sah yang memerlukan pemenuhan syarat-syarat tertentu. Salah satu syarat utama dalam perkahwinan Islam adalah kehadiran saksi. Saksi memainkan peranan yang amat penting dalam memastikan keabsahan sesuatu pernikahan. Artikel ini akan membahas secara terperinci tentang siapa yang layak menjadi saksi perkahwinan dan apakah peranan mereka.
Definisi Saksi dalam Perkahwinan Islam
Saksi dalam perkahwinan Islam merujuk kepada individu yang menyaksikan akad nikah antara pengantin lelaki dan pengantin perempuan. Kehadiran saksi bertujuan untuk mengesahkan bahawa pernikahan itu berlaku secara sah dan terbuka. Dalam Islam, perkahwinan tidak boleh dijalankan secara rahsia tanpa kehadiran saksi kerana ia bertentangan dengan prinsip syariah yang menekankan ketelusan dalam pembentukan institusi keluarga.
Syarat-syarat Saksi dalam Perkahwinan Islam
Bagi memastikan satu pernikahan diiktiraf sebagai sah dalam Islam, saksi perkahwinan mestilah memenuhi beberapa syarat tertentu. Antara syarat utama bagi saksi perkahwinan adalah:
1. Beragama Islam
Saksi perkahwinan mestilah seorang Muslim yang beriman. Ini kerana perkahwinan dalam Islam adalah satu ibadah dan kontrak yang perlu dipersetujui mengikut hukum syarak.
2. Lelaki
Menurut kebanyakan mazhab, seseorang saksi perkahwinan haruslah terdiri daripada dua orang lelaki. Walau bagaimanapun, dalam sesetengah keadaan, seorang lelaki dengan dua orang wanita boleh diterima sebagai saksi.
3. Akil Baligh dan Berakal
Saksi mestilah seorang yang telah mencapai umur baligh dan mempunyai akal yang sihat supaya dapat memahami tanggungjawab yang diberikan kepadanya.
4. Adil dan Tidak Fasik
Saksi mestilah seorang yang jujur dan berintegriti serta tidak diketahui sebagai seorang yang fasik atau melakukan kesalahan besar dalam Islam.
5. Menyaksikan Akad secara Langsung
Saksi harus berada di tempat akad nikah dijalankan dan menyaksikan ijab dan kabul secara langsung tanpa perantaraan orang lain.
Peranan Saksi dalam Perkahwinan Islam
Saksi memainkan peranan yang amat penting dalam perkahwinan Islam. Berikut adalah beberapa peranan utama saksi dalam memastikan keabsahan sesuatu pernikahan:
1. Mengesahkan Akad Nikah
Salah satu fungsi utama saksi dalam perkahwinan adalah untuk mengesahkan bahawa akad nikah telah berlangsung mengikut syarat yang ditetapkan oleh syariah. Mereka perlu memastikan bahawa kedua-dua pengantin telah bersetuju dengan pernikahan tersebut.
2. Mengelakkan Nikah Tanpa Rekod
Kehadiran saksi memastikan bahawa pernikahan tidak berlaku secara rahsia atau tanpa rekod, yang boleh membawa kepada masalah undang-undang dan sosial.
3. Membantu dalam Penyelesaian Pertikaian
Jika timbul sebarang pertikaian atau isu berkaitan kesahan perkahwinan di kemudian hari, saksi boleh memberikan keterangan yang sah berdasarkan apa yang mereka saksikan semasa akad nikah.
4. Mematuhi Ajaran Islam
Dalam Islam, perkahwinan adalah ibadah yang memerlukan pematuhan syarat dan rukun tertentu. Kehadiran saksi memastikan bahawa proses perkahwinan tidak menyimpang daripada ajaran Islam.
5. Menjadi Bukti Keabsahan Perkahwinan
Saksi membantu dalam memberikan bukti bahawa sesuatu perkahwinan telah berlaku secara sah. Ini penting untuk memastikan hak-hak pasangan suami isteri diiktiraf dari sudut hukum syarak dan undang-undang.
Kepentingan Saksi dalam Masyarakat Islam
Kehadiran saksi dalam perkahwinan bukan sekadar formaliti, tetapi ia berperanan sebagai penjaga ketelusan dan keabsahan sesebuah perkahwinan. Dalam masyarakat Islam, saksi perkahwinan memberikan jaminan bahawa perkahwinan dilakukan secara sah dan menepati hukum syarak.
Mereka juga bertindak sebagai pemantau dalam masyarakat bagi memastikan bahawa perkahwinan tidak disalahgunakan untuk tujuan yang bertentangan dengan ajaran Islam, seperti perkahwinan paksa atau nikah tanpa wali yang sah.
Kesimpulan
Saksi dalam perkahwinan Islam mempunyai peranan yang sangat penting dalam memastikan keabsahan serta ketelusan akad nikah. Mereka bukan sahaja mengesahkan akad pernikahan tetapi juga memainkan peranan dalam mengelakkan sebarang kecelaruan serta ketidakpastian berkenaan pernikahan tersebut di masa hadapan. Oleh itu, pemilihan saksi harus dilakukan dengan teliti untuk memastikan segala rukun dan syarat perkahwinan dipenuhi selaras dengan ajaran Islam.
