Tadbir urus korporat merupakan satu set prinsip dan amalan yang mengatur cara syarikat dijalankan, diuruskan, dan dipantau. Di Malaysia, tadbir urus korporat memainkan peranan penting dalam memastikan ketelusan, integriti, dan keberkesanan dalam pengurusan syarikat, selain membina keyakinan pelabur, pelanggan, dan pemegang kepentingan lain. Dengan persekitaran perniagaan yang semakin berkembang dan kompleks, amalan tadbir urus korporat yang baik adalah penting bagi menjamin kelangsungan perniagaan dan memenuhi harapan undang-undang serta sosial.
Artikel ini akan menerangkan prinsip tadbir urus korporat dan keperluan perniagaan yang beroperasi di Malaysia, serta bagaimana ia membantu syarikat mencapai keberhasilan dalam jangka panjang. Sebagai negara yang sedang berkembang pesat, pematuhan kepada prinsip tadbir urus yang baik adalah satu keperluan yang tidak boleh dipandang ringan oleh perniagaan di Malaysia.
Prinsip Tadbir Urus Korporat Malaysia
Tadbir urus korporat Malaysia merangkumi beberapa prinsip utama yang membantu memastikan operasi syarikat berjalan dengan lancar dan beretika. Prinsip-prinsip ini telah digariskan dalam dokumen seperti Malaysian Code on Corporate Governance (MCCG), yang merupakan panduan utama untuk syarikat di Malaysia, terutama syarikat tersenarai di Bursa Malaysia. Berikut adalah beberapa prinsip utama dalam tadbir urus korporat di Malaysia:
1. Ketelusan (Transparency)
Ketelusan adalah prinsip asas dalam tadbir urus korporat yang merujuk kepada keterbukaan dalam melaporkan maklumat kewangan dan bukan kewangan yang relevan kepada pemegang saham dan pemegang kepentingan lain. Syarikat yang beroperasi di Malaysia harus memastikan bahawa laporan kewangan yang disediakan adalah tepat, jelas, dan mudah difahami oleh pihak berkepentingan. Dengan melaporkan maklumat yang tepat dan tidak berat sebelah, syarikat dapat membina kepercayaan dan mengurangkan ketidakpastian di kalangan pelabur dan pihak berkepentingan lain.
Sebagai contoh, syarikat yang tersenarai di Bursa Malaysia wajib mengikut peraturan pelaporan kewangan yang ditetapkan oleh Suruhanjaya Sekuriti Malaysia (SC) dan Bursa Malaysia. Peraturan ini mewajibkan syarikat untuk mengemukakan laporan kewangan secara berkala yang telah diaudit oleh juruaudit yang berkelayakan. Di samping itu, syarikat juga perlu melaporkan maklumat material lain yang boleh mempengaruhi keputusan pelabur.
2. Akauntabiliti (Accountability)
Akauntabiliti adalah prinsip yang menghendaki pengurusan syarikat bertanggungjawab terhadap keputusan yang diambil dan hasil yang dicapai oleh syarikat. Pengurus dan ahli lembaga pengarah (board of directors) perlu memastikan bahawa mereka bertindak dalam kepentingan terbaik syarikat dan pemegang saham. Mereka harus dapat memberikan penjelasan yang munasabah bagi setiap keputusan yang diambil dan memastikan bahawa segala risiko yang terlibat diuruskan dengan berhemah.
Sebagai contoh, dalam mana-mana syarikat yang tersenarai di Bursa Malaysia, ahli lembaga pengarah bertanggungjawab untuk memastikan bahawa laporan kewangan yang disediakan adalah tepat dan menunjukkan keadaan kewangan syarikat yang sebenar. Mereka juga perlu memastikan bahawa syarikat mematuhi peraturan-peraturan yang ditetapkan oleh badan pengawal selia dan undang-undang yang relevan.
3. Tanggungjawab Sosial Korporat (Corporate Social Responsibility, CSR)
Tanggungjawab sosial korporat merujuk kepada kewajipan syarikat untuk memberi sumbangan positif kepada masyarakat dan alam sekitar, selain daripada mencari keuntungan. Di Malaysia, syarikat diharapkan untuk tidak hanya memberi tumpuan kepada keuntungan kewangan, tetapi juga memberi perhatian kepada kesan sosial dan alam sekitar daripada operasi mereka. Syarikat yang beroperasi dengan mengambil kira faktor sosial dan alam sekitar dapat meningkatkan imej mereka di mata masyarakat dan pelanggan.
Sebagai contoh, syarikat boleh menjalankan program CSR yang melibatkan bantuan kepada komuniti setempat, melabur dalam projek yang memberi manfaat kepada alam sekitar, atau menggalakkan amalan perniagaan yang mesra alam. Sumbangan sosial dan alam sekitar ini bukan sahaja dapat meningkatkan imej syarikat tetapi juga memberi manfaat kepada jangka panjang melalui hubungan yang lebih baik dengan masyarakat dan pelanggan.
4. Kebebasan Lembaga Pengarah (Board Independence)
Lembaga pengarah adalah elemen utama dalam tadbir urus korporat, dan mereka haruslah bebas dari sebarang pengaruh yang tidak berkaitan dengan kepentingan syarikat. Sebagai contoh, lembaga pengarah perlu terdiri daripada individu-individu yang berkelayakan, berintegriti, dan mampu membuat keputusan yang objektif demi kepentingan syarikat. Kebebasan lembaga pengarah ini penting bagi memastikan keputusan yang diambil adalah berdasarkan pertimbangan yang rasional dan tidak dipengaruhi oleh pihak berkepentingan tertentu.
Di Malaysia, MCCG mencadangkan supaya lembaga pengarah terdiri daripada bilangan ahli yang mencukupi yang tidak mempunyai hubungan rapat dengan pihak pengurusan, serta ahli-ahli bebas yang dapat memberikan pandangan yang objektif. Ini dapat mengurangkan potensi konflik kepentingan dan memastikan keputusan yang lebih seimbang dan beretika.
5. Kepelbagaian dalam Lembaga Pengarah (Board Diversity)
Kepelbagaian dalam lembaga pengarah merujuk kepada pelbagai latar belakang, pengalaman, dan kemahiran yang ada dalam kalangan ahli lembaga pengarah. Lembaga pengarah yang mempunyai kepelbagaian dari segi jantina, etnik, dan pengalaman profesional mampu memberikan pandangan yang lebih luas dan dapat menangani cabaran perniagaan dengan cara yang lebih kreatif dan inovatif. Kepelbagaian ini penting bagi memastikan keputusan yang lebih inklusif dan relevan dengan persekitaran perniagaan yang sentiasa berubah.
Di Malaysia, pelbagai usaha telah diambil untuk meningkatkan kepelbagaian lembaga pengarah, terutamanya dari segi penglibatan wanita dalam lembaga pengarah syarikat. Program seperti Women on Boards yang dianjurkan oleh Suruhanjaya Sekuriti Malaysia bertujuan untuk meningkatkan perwakilan wanita dalam lembaga pengarah syarikat di Malaysia.
6. Perlindungan Hak Pemegang Saham Minoriti (Protection of Minority Shareholders’ Rights)
Pemegang saham minoriti mempunyai hak yang sama untuk dilindungi seperti pemegang saham majoriti dalam syarikat. Perlindungan hak-hak mereka adalah penting untuk mengelakkan penyalahgunaan kuasa oleh pihak pengurusan atau pemegang saham majoriti yang mungkin bertindak untuk kepentingan diri mereka sendiri. Di Malaysia, syarikat perlu memastikan bahawa hak-hak pemegang saham minoriti dilindungi dengan memberi mereka akses yang adil terhadap maklumat penting dan menyediakan saluran untuk mereka menyuarakan kebimbangan atau aduan.
Sebagai contoh, syarikat yang tersenarai di Bursa Malaysia wajib memastikan pemegang saham minoriti diberi peluang untuk mengundi pada mesyuarat agung tahunan (AGM) dan memberi suara dalam keputusan penting yang berkaitan dengan syarikat. Ini termasuk keputusan mengenai pelantikan ahli lembaga pengarah atau perubahan dalam struktur modal syarikat.
Keperluan Tadbir Urus Korporat untuk Perniagaan yang Beroperasi di Malaysia
Perniagaan yang beroperasi di Malaysia perlu memenuhi beberapa keperluan tadbir urus korporat untuk memastikan mereka mematuhi undang-undang dan peraturan yang ditetapkan, serta untuk meningkatkan daya saing dan reputasi mereka. Berikut adalah beberapa keperluan utama bagi perniagaan yang beroperasi di Malaysia:
1. Pematuhan terhadap Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia (MCCG)
Sebagai syarikat yang beroperasi di Malaysia, adalah penting untuk mematuhi Malaysian Code on Corporate Governance (MCCG) yang dikeluarkan oleh Suruhanjaya Sekuriti Malaysia (SC). MCCG menggariskan prinsip-prinsip dan amalan terbaik dalam tadbir urus korporat yang perlu diikuti oleh syarikat tersenarai dan syarikat swasta. Pematuhan terhadap MCCG ini bukan sahaja penting untuk memenuhi kewajipan undang-undang, tetapi juga untuk meningkatkan kepercayaan pelabur dan pemegang kepentingan terhadap syarikat.
2. Pelaporan Kewangan yang Telus dan Berkualiti Tinggi
Pelaporan kewangan yang telus adalah kunci dalam tadbir urus korporat yang baik. Syarikat di Malaysia wajib mengikut piawaian pelaporan kewangan yang ditetapkan oleh Malaysian Accounting Standards Board (MASB) dan Suruhanjaya Sekuriti Malaysia. Laporan kewangan syarikat hendaklah menyediakan maklumat yang relevan dan boleh dipercayai bagi memastikan bahawa semua pemegang kepentingan mempunyai gambaran yang jelas mengenai prestasi kewangan syarikat.
3. Pengurusan Risiko yang Berkesan
Pengurusan risiko adalah komponen utama dalam tadbir urus korporat yang baik. Syarikat perlu mempunyai sistem dan proses untuk mengenal pasti, menilai, dan menguruskan risiko yang dihadapi dalam operasi mereka. Risiko yang tidak dikendalikan dengan baik boleh memberi kesan buruk kepada prestasi dan kelangsungan perniagaan. Oleh itu, syarikat perlu memastikan bahawa mereka mempunyai pasukan yang berkemahiran dalam pengurusan risiko dan mereka sentiasa memantau risiko yang berpotensi.
4. Pematuhan terhadap Undang-Undang dan Peraturan Tempatan
Perniagaan yang beroperasi di Malaysia perlu mematuhi semua undang-undang dan peraturan tempatan yang berkaitan dengan operasi perniagaan, termasuk undang-undang buruh, cukai, alam sekitar, dan keselamatan. Selain itu, syarikat perlu mematuhi peraturan-peraturan yang ditetapkan oleh badan pengawal selia seperti Suruhanjaya Sekuriti Malaysia, Bank Negara Malaysia, dan lain-lain. Pematuhan terhadap undang-undang ini bukan sahaja penting untuk mengelakkan tindakan undang-undang tetapi juga untuk memastikan operasi perniagaan berjalan dengan lancar.
Kesimpulan
Tadbir urus korporat yang baik adalah aspek yang sangat penting dalam menjalankan perniagaan di Malaysia. Dengan mematuhi prinsip-prinsip tadbir urus yang ditetapkan, syarikat bukan sahaja dapat mengurangkan risiko dan meningkatkan prestasi kewangan, tetapi juga dapat membina kepercayaan di kalangan pemegang kepentingan dan meningkatkan reputasi mereka dalam pasaran. Dengan persekitaran perniagaan yang semakin kompetitif, prinsip tadbir urus korporat yang kuat adalah satu keperluan yang tidak boleh dipandang ringan oleh syarikat yang beroperasi di Malaysia.
