Perkahwinan dalam Islam adalah satu ikatan suci antara suami dan isteri yang diasaskan atas kasih sayang, persefahaman, dan tanggungjawab bersama. Namun, terdapat keadaan di mana perkahwinan tidak dapat diteruskan akibat pelbagai faktor tertentu. Dalam Islam, salah satu cara untuk membatalkan atau menamatkan perkahwinan ialah melalui fasakh, yang merupakan pembatalan perkahwinan oleh pihak berkuasa agama berdasarkan sebab-sebab yang dibenarkan oleh syarak.
Apa Itu Fasakh?
Fasakh merujuk kepada pembubaran perkahwinan oleh mahkamah syariah atas sebab-sebab tertentu yang menyebabkan ketidakadilan atau kemudaratan kepada salah satu pihak, biasanya isteri. Dalam hal ini, mahkamah akan membatalkan perkahwinan tanpa memerlukan persetujuan suami.
Dalam Islam, perkahwinan adalah satu kontrak yang sah dan mesti dipatuhi oleh kedua-dua pihak. Namun, jika salah satu pihak gagal memenuhi tanggungjawabnya atau berlaku perkara-perkara yang membolehkan isteri atau suami meminta pembatalan perkahwinan, maka fasakh boleh dijadikan sebagai jalan penyelesaian.
Sebab-sebab Fasakh
Terdapat beberapa sebab yang membolehkan seseorang itu membuat permohonan fasakh di mahkamah syariah, antaranya:
1. Ketiadaan Suami
Jika suami telah meninggalkan isteri tanpa berita atau tanpa memberikan nafkah dalam tempoh yang lama, isteri boleh memohon fasakh. Menurut hukum syarak, jika suami tidak menunaikan tanggungjawabnya melebihi tempoh enam bulan tanpa sebab yang kukuh, isteri boleh meminta pembatalan perkahwinan.
2. Suami Gagal Memberikan Nafkah
Salah satu kewajipan utama seorang suami ialah memberikan nafkah zahir dan batin kepada isterinya. Jika suami gagal berbuat demikian tanpa alasan yang munasabah, isteri boleh menuntut fasakh di mahkamah syariah.
3. Keganasan Rumah Tangga
Jika suami bertindak kasar atau melakukan penderaan fizikal, mental, atau emosi terhadap isteri, maka isteri berhak memohon fasakh. Islam tidak menggalakkan penderaan dalam rumah tangga dan memberikan perlindungan kepada isteri daripada sebarang bentuk penyeksaan.
4. Suami Menghidap Penyakit Berjangkit atau Kronik
Jika suami menghidap penyakit berjangkit yang boleh membahayakan kesihatan isteri atau penyakit yang menghalang hubungan suami isteri secara normal, isteri boleh memohon fasakh.
5. Suami Tidak Mampu Menunaikan Tanggungjawab Perkahwinan
Jika suami tidak mampu menjalankan tanggungjawabnya sebagai suami, seperti mati pucuk atau penyakit yang menyebabkan perkahwinan tidak dapat diteruskan dengan baik, maka isteri boleh mengemukakan tuntutan fasakh.
Proses Permohonan Fasakh
Untuk mendapatkan fasakh, pemohon perlu melalui beberapa proses utama di mahkamah syariah:
1. Mengemukakan Permohonan
Proses pertama adalah dengan mengemukakan permohonan di Mahkamah Syariah. Isteri yang ingin mendapatkan fasakh perlu mengisi borang dan mengemukakan dokumen berkaitan seperti sijil nikah dan bukti yang menyokong dakwaannya.
2. Mendapatkan Keterangan dan Bukti
Mahkamah akan meminta pemohon untuk memberikan bukti yang menunjukkan bahawa sebab-sebab fasakh adalah sah. Ini mungkin termasuk saksi, laporan perubatan, atau bukti dokumentari lain.
3. Perbicaraan di Mahkamah
Perbicaraan akan diadakan untuk menilai permohonan fasakh. Suami mungkin dipanggil untuk memberi keterangan dan membela diri.
4. Keputusan Mahkamah
Jika mahkamah mendapati bahawa permohonan fasakh itu sah dan memenuhi syarat-syarat syariah, maka perintah fasakh akan dikeluarkan dan perkahwinan tersebut dibatalkan secara rasmi.
Kesan Fasakh
Apabila fasakh diluluskan oleh mahkamah, perkahwinan terbatal serta-merta dan pasangan tidak lagi dianggap sebagai suami isteri. Berikut adalah beberapa kesan utama fasakh:
1. Hak Penjagaan Anak
Soal penjagaan anak (hadhanah) selepas fasakh akan ditentukan oleh mahkamah berdasarkan kepentingan anak-anak.
2. Nafkah Iddah
Walaupun perkahwinan dibubarkan, isteri masih berhak ke atas nafkah dalam tempoh iddah.
3. Hak Terhadap Harta Sepencarian
Jika terdapat harta sepencarian yang diperolehi sepanjang perkahwinan, pihak-pihak boleh membuat tuntutan di mahkamah.
Kesimpulan
Fasakh adalah salah satu kaedah dalam Islam yang membolehkan pembubaran perkahwinan atas sebab-sebab tertentu yang sah di sisi syarak. Ia memberi perlindungan kepada isteri daripada sebarang bentuk penderaan atau pengabaian. Jika seseorang mengalami masalah dalam rumah tangga yang tidak dapat diselesaikan melalui kaedah lain, fasakh boleh menjadi jalan terakhir bagi memastikan keadilan dan kesejahteraan diri terjamin. Oleh itu, bagi mereka yang ingin memohon fasakh, mendapatkan nasihat daripada pihak berkuasa agama atau peguam syariah adalah langkah terbaik untuk memahami hak dan prosedur yang perlu dipatuhi dalam proses ini.
